Bristol (wal. Bryste, IPA /ˈbrɪstəl/) – miasto w południowo-zachodniej Anglii, położone przy ujściu rzeki Avon do Kanału Bristolskiego, 185 km na zachód od Londynu. Z populacją 421,3 tys. mieszkańców (2008) Bristol zajmuje szóste miejsce w Anglii i dziewiąte w Wielkiej Brytanii. Formalnie stanowi on jednolitą jednostkę administracyjną i zarazem samodzielne hrabstwo ceremonialne. Miasto jest największym ośrodkiem regionu South West England. Do nadejścia rewolucji przemysłowej, przez trzy stulecia Bristol był drugim lub trzecim pod względem wielkości angielskim miastem. Podstawą zamożności mieszkańców był port, obecnie przeniesiony z centrum do ujścia Avonu. Miasto szczyci się ponad setką zabytków należących do klasy I, najstarsze pochodzą jeszcze ze średniowiecza. Bristol jest prężnym ośrodkiem kulturalnym, a także naukowym – dzięki swoim dwóm uniwersytetom. W mieście znajduje się najstarszy w Anglii nieprzerwanie działający teatr oraz najstarszy niemetropolitarny ogród zoologiczny. W XX wieku najważniejszą gałęzią produkcji w Bristolu stał się przemysł lotniczy. Miasto dysponuje też międzynarodowym portem lotniczym.
Granice miasta
Granice miasta Bristol definiuje się na kilka sposobów:
Najwęższa definicja miasta obejmuje obszar, na którym sprawuje władzę rada miejska (city council). Tak określony obszar nie obejmuje dużej części ujścia rzeki Severn ani wysp Steep Holm i Flat Holm.
Nieznacznie szerszej definicji używa Narodowe Biuro Statystyczne. W jej świetle w skład miasta wchodzą obszary zabudowane przylegające do miasta, niebędące we władaniu rady miejskiej, takie jak Filton, Patchway, Bradley Stoke - jednocześnie wyklucza obszar niezabudowane będące w gestii rady miejskiej.
Oficjalnie zdefiniowany obszar miejski Bristolu, używany do badań statystycznych obejmuje dodatkowo Kingswood, Mangotsfield, Stoke Gifford, Winterbourne, Frampton Cotterell, Almondsbury i Easton-in-Gordano.
Określenie "Wielki Bristol", używane jest np. przez administrację regionu South West England w odniesieniu do całej powierzchni miasta i trzech gmin wchodzących w skład unitary authority.
Religia
Katedra katolicka w Clifton
Bristol jest miastem, na którego historii religia odcisnęła duże piętno. Od XVI wieku był siedzibą diecezji i miastem katedralnym, posiadającym status city. Obecnie najbardziej rozpowszechnioną religią w mieście jest chrześcijaństwo - przyznaje się do niego 60% mieszkańców miasta (72% dla całej Anglii). Jako niewierzący określa się 25 procent mieszkańców (15% w skali kraju), 2% wyznaje islam, żadna inna religia nie ma powyżej procenta. 1,7 procent określiło swą religię jako "rycerz Jedi", co jest dziewiątym wynikiem w Anglii - oficjalnie nie traktuje się tego jak wyznanie i choć statystyki podają wyniki, nie uwzględniają w klasyfikacji religii.
Kościół anglikański podlega diecezji bristolskiej obejmującej również Swindon a jej głównym kościołem jest katedra bristolska. Diecezja bristolska kościoła katolickiego, podległa prowincji Birmingham ma swoją siedzibę w Clifton.
Gospodarka
Najbardziej znany produkt z Bristolu. Ostatni lot Concorde'a
Miasto należy do dobrze prosperujących. PKB na głowę wyniósł w 2001 ok. 15,5 tys. £, co jest wartością o 23% większą niż średnia krajowa. Daje to Bristolowi trzecią pozycję w Anglii, po Londynie i Nottingham, piątą w Wielkiej Brytanii i 34. w Unii Europejskiej pod tym względem. Bezrobocie w ostatnich latach spadło i zrównało się ze średnią krajową.
Bristol od zawsze był dużym portem handlowym, głównie w dziedzinie importu tytoniu, do XVIII wieku również handlowano tu niewolnikami. Obecnie jest dużym portem przeładunkowym i największym importerem aut w Wielkiej Brytanii. Po wydzierżawieniu portu w 1991 zainwestowano w niego 330 mln £ i przeładunki wzrosły z 4 mln ton do 12.
Obecnie podstawą gospodarki miasta jest przemysł lotniczy, następnie sektor finansowy, informatyczny oraz turystyka. Przemysł lotniczy daje zatrudnienie ponad 40 000 ludziom i obejmuje nie tylko takie kluczowe firmy jak Rolls-Royce, British Aircraft Corporation, która produkowała Concorde czy Airbus ale również małe i średnie przedsiębiorstwa. Szacuje się, że 76% dostawców z regionu dla tej gałęzi przemysłu to firmy małe i średnie a ich liczba wciąż wzrasta. Organizacja grupująca podmioty z branży, w roku 2003 zanotowała podwojenie liczby członków. Dobór kadr opiera się przede wszystkim o absolwentów miejskich uczelni; oba uniwersytety mają wydziały inżynierii lotniczej. Przemysł lotniczy ma w mieście duże tradycje: już w I wojnie światowej używano wyprodukowanych w mieście samolotów Bristol F.2 Fighter, podczas drugiej wojny używano samolotów Bristol Blenheim i Bristol Beaufighter (dlatego właśnie miasto przeszło serię zmasowanych ataków bombowych). W latach pięćdziesiątych przestawiono produkcję na samoloty cywilne. Firma od czasów wojny produkowała również ręcznie wykonywane samochody i autobusy. W roku 1960 doszło do rozdzielenia się części zakładów i powołania niezależnych firm. Obecnie w mieście znajduje się firma wytwarzająca balony na ogrzane powietrze.
Sektor finansowy zatrudnia 40 tys. pracowników. W mieście działa 400 firm zaawansowanych technologii włącznie z krajowym laboratorium badawczym Hewlett-Packarda. Bristol jest siódmym miejscem pod względem liczby odwiedzin obcokrajowców - do miasta przyjeżdża 9 mln gości.
Nauka i szkolnictwo
Uniwersytet w Bristolu - Victoria Rooms
W Bristolu znajdują się dwie wyższe uczelnie: Uniwersytet Bristolski, zwany redbrick oraz Uniwersytet Zachodniej Anglii, dawniej Politechnika Bristolska, która zyskała status uniwersytecki w roku 1992. W mieście znajduje się również pięć koledżów, w tym trzy o charakterze religijnym i teologicznym: Trinity College, Wesley College oraz Bristol Baptist College. Miasto dysponuje 129 placówkami nauczania początkowego, siedemnastoma szkołami średnimi i trzema miejskimi placówkami edukacyjno-oświatowymi. Po ścisłym centrum Londynu, Bristol znajduje się na drugim miejscu w Wielkiej Brytanii pod względem nasycenia szkołami niepublicznymi. Między nimi znajduje się Red Maid's School, założona w roku 1634 przez Johna Whitsona i będąca najstarszą w Anglii szkołą dla dziewcząt.
Miasto ma duże tradycje naukowe. Uniwersytet bristolski zalicza się do starszych w Anglii, tzw. red brick. W roku 1900 liczył czterystu studentów i miał jeden z najwyższych odsetków studentek, ok. 35%. W Bristolu pracowali m.in. nobliści: Paul Dirac – nagroda w r. 1933 za osiągnięcia w dziedzinie mechaniki kwantowej oraz Cecil Frank Powell – nobel w r. 1950 za fotograficzną metodę obserwacji procesów jądrowych. W mieście pracował również wybitny dziewiętnastowieczny chemik Humphry Davy. W roku 2005 angielski Kanclerz Skarbu uznał ponadczasowe osiągnięcia miasta w dziedzinie nauki i techniki, wymieniając je na liście sześciu "miast nauki" i obiecał sfinansowanie miastu parku nauki na przedmieściu Emerson's Green kosztem 330 milionów funtów.
Zabudowa i architektura
Najwyższy budynek w mieście
Spichlerz - przykład bristolskiego stylu bizantyńskiego
Miasto charakteryzuje się zabudową eklektyczną. Można tu znaleźć większość stylów, od średniowiecza aż po najnowsze tendencje w architekturze. W XIX wieku miasto wykształciło swój własny styl, tzw. bristolski styl bizantyjski, którego przykłady przetrwały do dziś.
 |
| Uniwersytet |
 |
| Spichlerz |
 |
| najwyższy budynek |
 |
| Bristol |
